Τα 30 χιλιόμετρα την ώρα ως όριο ταχύτητας για ασφαλείς και πράσινες πόλεις είναι ο στόχος. Και για να έλθει λίγο πιο κοντά στο να επιτευχθεί , θα διανυθούν από έναν μόνον άνθρωπο 1.266 χιλιόμετρα σε 30 μήνες. Η «διαδρομή» άρχισε τον Ιούλιο του 2022 και θα τελειώσει τον Νοέμβριο του 2024.
Η συζήτηση και η καθιέρωση ζωνών με ταχύτητα 30 χιλιομέτρων την ώρα στις πόλεις αντιμετωπίζει έντονες αντιδράσεις και άκαμπτη αδράνεια, ενώ οι φωνές των υποστηρικτών είναι αδύναμες και αναποτελεσματικές και αυτό έχει ως συνέπεια οι πολιτικοί και οι Αρχές να διστάζουν. Είναι και ο λόγος για τον οποίο αποφάσισα να κάνω ένα βήμα πέρα από τις συνεχείς επιστημονικές εκκλήσεις. Για να προωθήσω πιο ενεργά την πόλη των 30 χλμ./ώρα μέσω της πρόκλησης να τρέξω 30 μαραθωνίους σε 30 μήνες. Διότι με την καθιέρωση ζωνών ταχύτητας 30 χλμ./ώρα σώζονται περισσότερες από το 40% των ζωών που χάνονται σήμερα στα ατυχήματα στις πόλεις.
Η δικτατορία των ΙΧ
Η Αθήνα καταρρέει κυκλοφοριακά. Έτσι όπως είναι σήμερα τα πράγματα το συγκοινωνιακό της προβλήματα λύνεται, όχι το κυκλοφοριακό. Για να προκύψει λύση θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση των μετακινούμενων και όχι των οχημάτων. Το “τι θα γίνει στον Κηφισό;” είναι λάθος ερώτηση. Η σωστή είναι “Πώς θα εξυπηρετηθούν όσοι πρέπει να μετακινηθούν στον Κηφισό;”. Διότι τα παράπονα για την κυκλοφορία εκεί γίνονται από τους ενόχους των ΙΧ. Μια λύση θα ήταν να δημιουργηθεί μια αριστερή λεωφορειολωρίδα στον Κηφισό. Από τα βόρεια μέχρι την Παραλιακή και αντίστροφα, με μία ή δύο στάσεις το πολύ ενδιάμεσα και πολλά λεωφορεία.
Το «θέμα» με τη Βασιλίσσης Όλγας πρόκειται για πολύ τοπικό ζήτημα. Θεωρείται λάθος ο ισχυρισμός ότι αυτός ο δρόμος έκλεισε, αντιθέτως η Βασιλίσσης Όλγας άνοιξε για τους πεζούς (και έκλεισε για τα ΙΧ). Είναι άστοχο επίσης να λέγεται ότι μπορεί να γίνει οδός ήπιας κυκλοφορίας. Διότι αν είναι να εξυπηρετήσει κυκλοφοριακό φόρτο τότε θα λειτουργεί ως κεντρική αρτηρία. Ήπιας κυκλοφορίας δρόμους έχουμε μόνον σε περιοχές κατοικίας. Αλλιώς είναι σαν να θέλεις να πιείς με το πιρούνι (!).
Το κέντρο της Αθήνας όμως έχει φορτωθεί αδικαιολόγητα με ΙΧ και διαμπερείς αρτηρίες. Πρέπει να σπάσει αυτή η προτεραιότητα των ΙΧ. Στην αρχή θα είναι δύσκολα, μετά όμως ,όπως έχει αποδειχθεί αυτό και σε άλλες πόλεις, η κυκλοφορία ισορροπεί εκ νέου. Ακόμη και με τα σημερινά λεωφορεία θα μπορούσε να γίνουν καλύτερες οι μετακινήσεις, αρκεί να κινούνται με προτεραιότητα αφού χρόνος είναι το βασικότερο κριτήριο επιλογής μέσου μεταφοράς. Αρκεί να λειτουργούν και να επεκταθούν οι λεωφορείολωρίδες και να κρατιούνται έτσι ώστε ούτε καρφίτσα να μην πέφτει μέσα. Ωστόσο, επισημαίνεται η μεγάλη απουσία της Τροχαίας καθώς εκείνη έχει μεγάλη ευθύνη για την κυκλοφοριακή κατάρρευση.
Η Συγκοινωνιολογία παρουσιάζεται ως κάτι το απλά εύλογο αλλά είναι στην πραγματικότητα μια σύνθετη επιστήμη. Πρέπει επομένως και τα παραδείγματα που επιλέγονται για να γίνεται η σύγκριση με την Αθήνα να είναι προσεγμένα. Αξίζει να κάνουμε σύγκριση με τις άλλες μεσογειακές χώρες με όμοιες κλιματολογικές συνθήκες. Ο περιφερειακός δακτύλιος του Παρισιού έχει μήκος 35 χιλιόμετρα με 4 λωρίδες κυκλοφορίας και είναι σε συνεχή συμφόρηση τα τελευταία 30 χρόνια. Όσο δίνεις χώρο αυτός γεμίζει με περισσότερα ΙΧ. Στο κέντρο του Παρισιού όμως, στο Λούβρο, άξονας 4 λωρίδων έχει πλέον 2 μεγάλες λωρίδες για ποδηλάτες και 1 για όλα τα άλλα οχήματα. Η Ρώμη και η Λισαβόνα έχουν κάνει σημαντικά βήματα, αλλά οι ισπανικές πόλεις έχουν καταφέρει πολύ καλύτερες μετακινήσεις διότι εκεί έχουν πολιτικούς που τολμούν, περιορίζοντας ακόμα και τη στάθμευση των οχημάτων.
Ο τολμών νικά;
Το θέμα της τόλμης φαίνεται να είναι κάτι που απασχολεί ιδιαίτερα. Διότι η περίπτωση του «Μεγάλου Περιπάτου» ήταν μια καλή αρχή. Ήταν μικρός σε μήκος αλλά έτσι αρχίζουν όλα. Με τον καιρό οι πεζοδρομήσεις και οι ποδηλατόδρομοι θα επεκταθούν, σταδιακά και σε βάθος χρόνου 15 ετών. Αλλά προς το παρόν οι ΙΧήδες δεν θέλουν να αλλάξουν τις συνήθειες τους και οι πεζοί και ποδηλάτες καταπιέζονται αλλά δεν διεκδικούν.
Ο «Μεγάλος Περίπατος»
Δύο γενιές συγκοινωνιολόγων του ΕΜΠ δουλεύουμε για την αναβάθμιση των μετακινήσεων στην Αθήνα. Και θα συνεχίσουμε αυτόν τον μαραθώνιο.
Άρθρο στην εφημερίδα BHMA – Science τον Νοέμβριο του 2023
Leave A Comment