Πως πήρατε την πρωτοβουλία να αναδείξετε το όριο ταχύτητας των 30 χλμ/ώρα στον αστικό ιστό;
Τα 30 χλμ/ώρα ως όριο ταχύτητας στο σύνολο της πόλης, προφανώς με εξαίρεση κάποιους βασικούς άξονες, έχει αναδειχθεί τα τελευταία 2-3 χρόνια ως μία εξαιρετικά επωφελής λύση για να σώσουμε πάρα πολλές ζωές με πολύ μικρό κόστος. Είναι χαρακτηριστικό ότι πόλεις, όπως το Παρίσι, οι Βρυξέλλες, το Άμστερνταμ, η Μπολόνια καθώς και όλες οι πόλεις της Ισπανίας και της Ουαλίας, σταδιακά τα τελευταία 2-3 χρόνια, έχουν δείξει ότι υπάρχει μείωση στον αριθμό των νεκρών στα τροχαία ατυχήματα κατά 37%. Δεν υπάρχει κανένα μέτρο οδικής ασφάλειας που να φέρνει τόσο μεγάλη βελτίωση με τόσο μικρό κόστος. Ένα 20-30% πετύχαμε όταν φτιάξαμε αυτοκινητόδρομους δισεκατομμυρίων. Εδώ τώρα απλά αλλάζοντας λίγο τις συνήθειες μας, μπορούμε να σώσουμε πολλές ζωές.
Αυτό που πρέπει να αντιληφθούμε είναι ότι, στην πράξη, δεν θα αλλάξει κάτι στις συνήθειες μας, διότι κατά τη διάρκεια της ημέρας, μέσα στην πόλη δεν κινούμαστε έτσι κι αλλιώς με ταχύτητες πάνω από 30 χλμ/ώρα. Η μέση ταχύτητα για τα ΙΧ στην Αθήνα είναι περίπου 22-25 χλμ/ώρα και για τα λεωφορεία περίπου 18 χλμ/ώρα, επομένως, δεν θα αλλάξει κάτι δραματικό. Αυτό όμως που αλλάζει είναι, πρώτον, μέσα στη ημέρα για τις μοτοσικλέτες, οι οποίες πηγαίνουν πιο γρήγορα από 30 χλμ/ώρα, και δεύτερον το βράδυ, όπου έχουμε και τα περισσότερα ατυχήματα, για όλα τα οχήματα που θα πηγαίνουν λίγο πιο αργά.
Πως μπορεί ένα τέτοιο μέτρο όπως τα 30 χλμ/ώρα να το επιβάλλει η Πολιτεία;
Ο βασικός στόχος είναι ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) που προβλέπει τα νέα πρόστιμα αλλά και τη θέσπιση του ορίου ταχύτητας των 30 χλμ/ώρα στις πόλεις να συνδυαστεί μαζί με ένα ολοκληρωμένο σύστημα, το οποίο θα περιλαμβάνει κάμερες για να καταγράφουν αυτόματα όλες τις παραβάσεις (ταχύτητας, ερυθρού σηματοδότη, κλπ.) και όχι με Τροχονόμους. Παράλληλα, την ώρα που θα γίνεται η παράβαση, θα έρχεται ένα sms στον οδηγό που θα καταγράφεται στο σύστημα, θα ενημερώνεται η εφορία και το πρόστιμο θα καταβάλλεται αυτόματα, χωρίς να μπαίνει ανθρώπινο χέρι. Με αυτόν τον τρόπο, πρώτον, θα μπορούν να προχωράνε πολλές κλήσεις, σε αντίθεση με τη σημερινή κατάσταση που επιβάλλονται ελάχιστα πρόστιμα, και δεύτερον, δεν θα υπάρχει δυνατότητα παρέμβασης και καθυστέρησης.
Περιμένουμε και ακούμε εδώ και πάρα πολλά χρόνια ότι θα αλλάξει ο ΚΟΚ, τώρα έχει προχωρήσει και έχουν ήδη ανακοινώσει μάλιστα για πρώτη φορά ένα πολύ ορθολογικό σύστημα παραβάσεων όπου δεν έχει 700-750 € για οποιαδήποτε μικρό-παράβαση, όπως συμβαίνει σήμερα. Έχουν κατηγοριοποιηθεί οι παραβάσεις από τη μία ανάλογα της σοβαρότητας τους, και από την άλλη, ανάλογα με το πόσο μεγάλη είναι πχ. η υπέρβαση του ορίου ταχύτητας ή του αλκοόλ, με αποτέλεσμα να τιμωρείται η σοβαρότητα.
Αυτό προσπαθούν τώρα να συντονίσουν, να οργανωθεί καλύτερα, από τη μία, το σύστημα αυτόματων παραβάσεων και από την άλλη οι κάμερες, κυρίως για την ταχύτητα, ώστε να έχουμε αποτελέσματα. Αυτό το οποίο πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι δεν θα αλλάξει κάτι στις συνήθειες μας, παρά μόνο στους μοτοσικλετιστές και σε όλα τα οχήματα το βράδυ. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι με 50 χλμ/ώρα ένα ΙΧ μέσα στην πόλη είναι πολύ ασφαλές, αλλά δεν μιλάμε για την ασφάλεια του ΙΧ, μιλάμε για την ασφάλεια όλων όσων είναι έξω από το ΙΧ. Στην περίπτωση της Ελλάδας, των ελληνικών πόλεων και της Αθήνας είναι κυρίως οι μοτοσικλετιστές και οι πεζοί. Στο εξωτερικό είναι και οι ποδηλάτες και έχουν λιγότερους μοτοσικλετιστές. Στις ελληνικές και στις ευρωπαϊκές πόλεις, δεν έχουν μεγάλη διαφορά, καθώς το 70% των νεκρών δεν είναι οδηγοί ΙΧ, αλλά μοτοσικλετιστές, ποδηλάτες και πεζοί. Αυτούς θέλουμε να σώσουμε με μια πολύ μικρή αλλαγή στις συνήθειες μας. Δηλαδή το να χάσουμε 1-2 λεπτά που θα πηγαίναμε με 30 χλμ/ώρα, ενώ σε κάποιο σημείο θα μπορούσαμε να πάμε πιο γρήγορα, προφανώς αξίζει τον κόπο για να έχουμε μία ασφαλέστερη κυκλοφορία.
Ισχύει πως καμία ευρωπαϊκή πόλη δεν έχει καταφέρει να λύσει το κυκλοφοριακό;
Ο στόχος μας, τόσο στην Αθήνα και στις άλλες ελληνικές πόλεις όσο και σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις, δεν είναι η αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού αλλά η εξυπηρέτηση των μετακινήσεων. Μπορούμε να διασφαλίσουμε πολύ καλύτερες μετακινήσεις, όχι όμως με το ΙΧ. Με τα ΙΧ είμαστε πάρα πολλοί για να μπορούμε να κυκλοφορούμε όλοι μαζί στις ώρες αιχμής. Υπάρχει μία θεωρία, την οποία επιβεβαιώνουμε 40 χρόνια στους δρόμους σε όλο τον κόσμο: όσο χώρο δώσεις στα αυτοκίνητα, τόσο χώρο θα καταλάβουν. Άρα, αυτό που λέμε σήμερα, πχ. να φτιάξουμε και τη νότια περιφερειακή Υμηττού, η οποία είναι απαραίτητη, ή να φτιάξουμε και τον άξονα Οινόφυτα-Ελευσίνα για να αποσυμφορηθεί ο Κηφισός, δεν είναι η λύση. Όταν γίνει αποσυμφόρηση σε 6 μήνες ή έναν χρόνο μετά και υπάρξει ελεύθερος χώρος, θα έρθουν άλλοι να μπουν μέσα. Άρα αυτό που πρέπει να κάνουμε για τους μετακινούμενους είναι να τους δώσουμε Μέσα Μαζικής Μεταφοράς για να πηγαίνουν γρήγορα και με μαζικό τρόπο.
Αυτή η απογοητευτική εικόνα που νιώθουμε ότι υπάρχει στην Αθήνα με την κυκλοφορία είναι πιο απογοητευτική σε πόλεις, όπως το Παρίσι ή οι Βρυξέλλες. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Προφανώς σε όλο τον κόσμο, στην Ινδία, την Κίνα ή την Αμερική, υπάρχει κυκλοφοριακό και δεν αντιμετωπίζεται. Όμως υπάρχει μία θεμελιώδης διαφορά, στο Παρίσι και τις Βρυξέλλες, οι λεωφορειολωρίδες είναι ιερές, το μετρό έχει καλές συχνότητες και ο κόσμος εξυπηρετείται καλύτερα με άλλους τρόπους. Και αυτό είναι που λείπει από την Αθήνα, καθώς έχουμε τις 3 γραμμές μετρό και εξυπηρετούν ένα καλό ποσοστό, αλλά προφανώς όχι όλους. Χρειαζόμαστε 8 γραμμές και 200 σταθμούς και αυτή τη στιγμή έχουμε 3 γραμμές με περίπου 80 σταθμούς. Έχουμε ακόμα δουλειά, το υπόλοιπο όμως μπορούμε να το εξυπηρετήσουμε με λεωφορεία, αρκεί να τους δώσουμε χώρο, και τον χώρο που δεν έχουν, τους τον παίρνουν τα ΙΧ, παρκαρισμένα και κυκλοφορούντα. Στα υπόλοιπα κράτη και στις υπόλοιπες πόλεις, παίρνουν λωρίδες αυτοκινήτων και της δίνουν είτε στα λεωφορεία είτε στα ποδήλατα.
Αν υπήρχε μία πρόνοια και μία αυστηρή αστυνόμευση στις λεωφορειολωρίδες, θα ήταν άλλες οι συχνότητες και η διάρκεια της διαδρομής του λεωφορείου;
Κάναμε μία μελέτη και είναι προφανές ότι, εάν τα λεωφορεία κινούνται γρήγορα, ο ίδιος αριθμός λεωφορείων μπορεί να εκτελεί τις διπλάσιες διαδρομές. Αυτό σημαίνει ότι ο επιβάτης θα έχει τη μισή συχνότητα, δηλαδή θα περιμένει τον μισό χρόνο. Ταυτόχρονα, τα λεωφορεία θα είναι και πιο άδεια, με αποτέλεσμα να κινούνται γρηγορότερα και να έρχονται πιο συχνά, αρκεί να τους δώσουμε χώρο. Όλες οι μελέτες, παγκοσμίως, πριν και μετά από οποιοδήποτε μέτρο, δείχνουν ότι η επιλογή του μέσου μεταφοράς εξαρτάται πρώτιστα από τον χρόνο. Το αν είναι λίγο καθαρό ή βρώμικο, το αν έχει πληροφόρηση ή το πόσο περιμένεις είναι λιγότερο σημαντικά από τον χρόνο διαδρομής. Όταν δώσουμε γρήγορο χρόνο διαδρομής, οι μετακινούμενοι θα το επιλέξουν.
Χαρακτηριστικά, τον περσινό Νοέμβριο, για ένα μήνα που μπήκαν οι κάμερες στις λεωφορειολωρίδες, μειώθηκαν δραματικά τόσο τα παράνομα σταθμευμένα όσο και η παράνομη είσοδος, ενώ η ταχύτητα των λεωφορείων αυξήθηκε κατά 50% μέσα σε ένα μήνα με μόλις 10 κάμερες. Μετά από αυτόν τον μήνα, η Τροχαία δεν μπορούσε πλέον να διεκπεραιώσει τον όγκο των παραβάσεων.
Όσο περισσότερο χώρο δώσεις, τόσο περισσότερο χώρο θα καταλάβουν. Για αυτό λέμε ότι χρειάζεται, από τη μία, ένας αυτοματισμός με τις κάμερες, γιατί δεν είναι δυνατόν οι Τροχονόμοι να πιάσουν όλο το φαινόμενο και, από την άλλη, ένας αυτοματισμός να πηγαίνουν κατευθείαν οι παραβάσεις και να γίνει αντιληπτή αυτή η αστυνόμευση ώστε να αλλάξει η οδηγική συμπεριφορά. Οι Συγκοινωνιολόγοι το λέμε εδώ και δεκαετίες, τα πρόστιμα πρέπει να είναι χαμηλά και πολλά, σε αντίθεση με το δόγμα που λέει αυστηρά και τελικώς λίγα, γιατί το πολύ υψηλό πρόστιμο δυσκολεύεται ο Τροχονόμος να το επιβάλει σε πολλούς.
Στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς τα κλειδιά τα κρατάει η Τροχαία, δεν τα κρατάει ο ΟΑΣΑ. Η Τροχαία είναι αυτή που θα φροντίσει να πάνε γρήγορα τα λεωφορεία, ενώ ο ΟΑΣΑ κάνει ό,τι έχει να κάνει και το κάνει πολύ καλά. Μάλιστα, πήρε και τα καινούργια λεωφορεία και είναι πολύ καλύτερες οι δυνατότητες. Ο χώρος όμως λείπει και γι’ αυτό χρειάζεται καλή διαχείριση.
Πως γίνεται τα λεωφορεία της Αθήνας να κινούνται με μια συγκοινωνιακή μελέτη που έγινε πριν από 23 χρόνια από τον ΟΑΣΑ;
Επικαιροποιούνται τα προγράμματα των λεωφορείων, έστω και με παλαιότερα δεδομένα. Γίνονται και επιμέρους μετρήσεις, δηλαδή χρειάζεται νέα μελέτη, γίνεται η νέα μελέτη. Είναι μάλλον δικαιολογία αυτή τη στιγμή να λέγεται ότι η μελέτη είναι παλιά, για να μην μπαίνουν οι κάμερες και να μην αστυνομεύονται οι λεωφορειολωρίδες, είναι αυταπόδεικτο και προφανές. Δεν χρειάζεται να μελετήσουμε όλο το λεκανοπέδιο για να πούμε ότι τα λεωφορεία στην λεωφόρο Αλεξάνδρας και την Κηφισίας θα πηγαίνουν πιο γρήγορα αν αστυνομεύονται σωστά.
Ακούμε συχνά για ποδηλατόδρομους και για την αδυναμία υλοποίησής τους. Είναι τόσο δύσκολο για αυτή τη χώρα να κάνει κάτι που οι πάντες έκαναν;
Ο βόρειος ποδηλατόδρομος που ήταν να γίνει, και ο νότιος που υπάρχει ήδη, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αποτελούν κουλτούρα ποδηλάτου. Μόνο στον Δήμο Αθηναίων χρειαζόμαστε 100 χιλιόμετρα διαδρομές ποδηλάτων, είτε με τον ένα τρόπο ή με τον άλλον, δηλαδή να είναι αποκλειστικοί ή μεικτής χρήσης, χρειαζόμαστε δίκτυο. Δεν πάει κανείς από το Βορρά στο Νότο με το ποδήλατο, πηγαίνει από το σπίτι του στη δουλειά του και πρέπει να έχει ένα συνολικό δίκτυο. Έχουμε κάνει μία μελέτη για πλήρες δίκτυο ποδηλατόδρομων στην Αθήνα, αλλά δεν υπάρχει η παραμικρή κουλτούρα, ούτε στην κοινωνία ούτε στην Πολιτεία.
Δεν τολμάει κανείς να μιλήσει για να πάρει χώρο από τα παρκαρισμένα αυτοκίνητα, γιατί κακά τα ψέματα, οι ποδηλατόδρομοι θα γίνουν εκεί που σήμερα υπάρχουν σταθμευμένα οχήματα. Κανένας δεν τολμάει να τα βάλει με τα οχήματα. Σε όλες τις ευρωπαϊκές πόλεις μηδενίζουν τις θέσεις στάθμευσης στις κεντρικές περιοχές, ενώ εμείς όχι μόνο δεν τις μηδενίζουμε, αλλά επιτρέπουμε και την παράνομη στάθμευση. Οπότε δεν υπάρχει περίπτωση να προχωρήσουν τα ποδήλατα, εάν δεν βάλουμε μία τάξη, πρωτίστως στη στάθμευση. Κάτι τέτοιο θέλει μια πολιτική βούληση την οποία κανείς δεν τολμάει να αγγίξει, λόγω των αντιδράσεων. Σε όποιες επιμέρους προτάσεις και προσπάθειες έγιναν, έπεσαν όλοι εναντίον.
Συνέντευξη στην εκπομπή Review με τον Τάκη Σπηλιόπουλο στον τηλεοπτικό σταθμό Ναυτεμπορική τον Νοέμβριο του 2024
Leave A Comment