Είναι αλήθεια πως δεν είμαστε καν στην κορύφωση του κυκλοφοριακού; Μπορούμε και χειρότερα;
Συνέχεια θα είμαστε χειρότερα σε ό,τι αφορά στην κυκλοφορία με αυτοκίνητο στην πόλη. Στην εξυπηρέτηση, όμως, των μετακινούμενων με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, αν προχωρήσουμε σε μια σειρά από παρεμβάσεις, θα πάμε καλύτερα. Η κυκλοφορία των ΙΧ σε καμία πόλη της Ευρώπης, σε καμία πολιτισμένη πόλη δεν είναι άνετη, δεν είναι και αυτός ο σκοπός. Η μετακίνηση με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς είναι ο στόχος. Δεν μας λείπουν δρόμοι ούτε η υποδομή, μας λείπει, όμως, το μετρό και τα προβλήματα αφορούν στην καλή εξυπηρέτηση στις συγκοινωνίες, στην αξιοπιστία των δρομολογίων και στους χρόνους διαδρομής.
Αν δώσουμε προτεραιότητα στις λεωφορειολωρίδες ώστε να κινούνται ταχύτερα τα λεωφορεία, θα τα επιλέγουν περισσότεροι μετακινούμενοι. Κρίσιμο, λοιπόν, είναι ο χρόνος. Πρέπει να βοηθήσουμε την προτεραιότητα στα ΜΜΜ, το μετρό δεν το εμποδίζει κανένας, έχει ωστόσο σήμερα πιο αργά δρομολόγια. Πρέπει να δοθεί έμφαση στη συχνότητα των δρομολογίων.
Παγκοσμίως, το βλέπουμε και στις μελέτες και στην Ελλάδα και στην Αθήνα, το βασικό κριτήριο για την επιλογή του μέσου είναι ο χρόνος διαδρομής. Τα ζητήματα της καθαριότητας και της ασφάλειας υπάρχουν και μπορούν να βελτιωθούν, αλλά δεν είναι αυτά τα κρίσιμα. Αντιθέτως, κρίσιμος είναι ο χρόνος. Όταν κάνεις περισσότερο χρόνο, ή ακόμα και τον ίδιο, σε σχέση με το ΙΧ, προτιμάς το ΙΧ, γιατί τουλάχιστον είσαι πιο άνετα. Αν όμως πας πιο γρήγορα, τότε η άνεση έρχεται δεύτερη, γιατί το πολυτιμότερο πράγμα, και στη ζωή αλλά και στις μετακινήσεις, είναι ο χρόνος. Άρα, αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε την προτεραιότητα στα MMM.
Όπου υπάρχει μετρό και εξυπηρετεί, οι μετακινούμενοι το χρησιμοποιούν. Το μετρό δεν το εμποδίζει κανένας, δυστυχώς καμιά φορά έχει πιο κακή συχνότητα αλλά όποιον εξυπηρετεί το μετρό το παίρνει, γιατί είναι γρήγορο και σε πηγαίνει ακριβώς, χωρίς εμπόδια. Κάποιες ώρες, τα δρομολόγια είναι αραιά και είναι ένα πρόβλημα αλλά είναι που πρέπει να δοθεί έμφαση. Πολλές περιοχές δεν έχουν μετρό και μπορούν να εξυπηρετηθούν μόνο με λεωφορεία. Για αυτό, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στα λεωφορεία, όμως αυτή η προτεραιότητα χάνεται λόγω των ΙΧ. Είναι ένας φαύλος κύκλος, γιατί όλοι λένε ότι αν τα λεωφορεία πήγαιναν καλά, θα άφηνα το ΙΧ μου, όμως, όσο δεν αφήνουμε το ΙΧ μας, τόσο τα λεωφορεία δεν θα πηγαίνουν γρήγορα.
Επομένως, πρέπει να σπάσουμε κάπου τον φαύλο κύκλο και αυτό θα το κάνουμε μέσω των λεωφορειολωρίδων, οι οποίες σήμερα δεν λειτουργούν. Πρόσφατα, κάνανε μία εκτεταμένη έρευνα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και είδαμε ότι η παραβατικότητα είναι το 40-80% με σταθμευμένα ή κυκλοφορούντα οχήματα στις λεωφορειολωρίδες, με αποτέλεσμα τα λεωφορεία ουσιαστικά να είναι εγκλωβισμένα στην κίνηση της κανονικής κυκλοφορίας. Αν τις δίναμε ελεύθερες και ρυθμίζαμε και τη σηματοδότηση, τα λεωφορεία θα είχαν διπλάσιες διαδρομές και θα υπήρχε μεγαλύτερη συχνότητα εξυπηρέτησης μετακινούμενων αλλά και άνεση μέσα στα λεωφορεία. Θα ήταν σαν να είχαμε διπλάσιο αριθμό λεωφορείων. Συνεπώς, το θέμα της λεωφορειολωρίδας είναι θεμελιώδες.
Αυτή τη στιγμή, ειδικά αυτή η κυβέρνηση έχει θέσει ως προτεραιότητα τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Έχει ξεκινήσει τη γραμμή 4, την οποία την περιμέναμε εδώ και δέκα χρόνια. Μέχρι όμως να ολοκληρωθεί, έχει φροντίσει να προμηθευτεί νέο στόλο λεωφορείων και αγοράζει κι άλλα, κάτι που είναι πολύ θετικό. Τα καινούργια λεωφορεία είναι άνετα, γρήγορα και φιλικά προς το περιβάλλον. Αυτό που λείπει, όμως, είναι ότι δεν έχουν προτεραιότητα όλα αυτά τα λεωφορεία. Δυστυχώς, καλώς ή κακώς, τα “κλειδιά” της κυκλοφορίας των λεωφορείων τα κρατάει η Τροχαία. Αν θέλουμε τα ΜΜΜ να λειτουργούν σωστά, πρέπει να τους δοθεί ουσιαστική προτεραιότητα, και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από την αστυνόμευση από την Τροχαία και όχι με τους Τροχονόμους.
Τι ρόλο μπορεί να παίξει η ψηφιακή παράβαση που συζητιέται να εφαρμοστεί;
Οι Τροxονόμοι δεν μπορούν να είναι σε κάθε γωνία και συνέχεια έξω. Χρειαζόμαστε κάμερες οι οποίες όχι μόνο θα πιάνουν τις βασικές παραβάσεις αλλά θα είναι συνδεδεμένες με ένα σύστημα όπου αυτόματα θα στέλνει τις κλήσεις στο κινητό και στην εφορία και δεν θα μπαίνει η συζήτηση αν θα τις πληρώσω ή όχι και πότε θα τις στείλουν. Αυτή η κυβέρνηση έχει καταλάβει πάρα πολύ καλά τον ρόλο των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς στην επίλυση του συγκοινωνιακού, και όχι του κυκλοφοριακού προβλήματος, γιατί μιλάμε για την καλύτερη εξυπηρέτηση των μετακινουμένων και όχι για την καλύτερη εξυπηρέτηση των ΙΧ.
Ας ελπίσουμε σύντομα να υπάρχει ένα σύστημα το οποίο θα επιβάλλει την τάξη και θα διασφαλίζει την προτεραιότητα στους πολλούς, δηλαδή στα λεωφορεία και στις λεωφορειολωρίδες. Αυτό είναι θεμελιώδες και σιγά σιγά θα αλλάξει και η κουλτούρα. Αν έχουμε διπλάσια λεωφορεία, θα υπάρχουν και περισσότερες διαθέσιμες θέσεις για τους επιβάτες μέσα στο λεωφορείο. Οι μετακινούμενοι δεν θα είναι απαραίτητα διπλάσιοι (θα είναι βέβαια παραπάνω γιατί θα προσεγγίσουμε και άλλους) αλλά με διπλάσια λεωφορεία θα βελτιωθούν σημαντικά και ο χρόνος αναμονής και η άνεση εντός του οχήματος.
Απαιτούνται αντίστοιχα και μεγάλες επενδύσεις. Αν αδειάσουν οι λεωφορειολωρίδες, δεν θα χρειαστούμε και περισσότερα λεωφορεία;
Όχι, ισχύει το αντίθετο, όταν τα λεωφορεία κινούνται πιο γρήγορα, το ίδιο όχημα προλαβαίνει να κάνει σχεδόν διπλάσιες διαδρομές. Τον περασμένο Νοέμβριο του 2023, μπήκαν κάμερες στις λεωφορειολωρίδες και για έναν μήνα λειτούργησαν πάρα πολύ καλά και έστελναν τις κλήσεις. Οι οδηγοί το κατάλαβαν αμέσως και σταμάτησαν να μπαίνουν στις λεωφορειολωρίδες. Καταγράψαμε αύξηση 50% στην ταχύτητα των λεωφορείων μέσα σε εκείνο τον μήνα. Ήταν επειδή ο κόσμος κατάλαβε ότι έπαιρνε τις κλήσεις. Όταν σταμάτησαν να στέλνουν τις κλήσεις και οι κάμερες έπαψαν να λειτουργούν, ξαναμπήκαν όλοι μέσα στις λεωφορειολωρίδες. Το 50% αύξηση στην ταχύτητα σημαίνει πρακτικά σαν να αυξήθηκε κατά 50% ο στόλος των λεωφορείων. Όταν κινούνται πιο γρήγορα, προλαβαίνουν να εκτελέσουν περισσότερα δρομολόγια, άρα εξυπηρετούν περισσότερους επιβάτες. Άρα λύνουμε και το θέμα των λεωφορείων, το οποίο υπό την έννοια ότι είναι εγκλωβισμένα, είναι πλασματικό.
Προφανώς, χρειάζεται και καλύτερη δρομολόγηση, μία μικρο-οργάνωση, όμως δεν είναι κάτι ιδιαίτερα δαπανηρό. Αυτό το οποίο περιγράφουμε θέλει την οργάνωσή του και δεν γίνεται με το πάτημα ενός κουμπιού. Χρειάζεται να αγοραστούν οι κάμερες, να τοποθετηθούν σωστά, να λειτουργήσουν και να συνδεθούν, ώστε να δημιουργηθεί το σύστημα αυτόματης αποστολής των κλήσεων. Η Κυβέρνηση έχει βάλει αυτό το σύστημα στις προτεραιότητές της και χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκά ταμεία, ώστε να λειτουργήσει και να βελτιώσει την οργάνωση της κυκλοφορίας. Και να σημειώσουμε πως αυτό το σύστημα δεν είναι σχεδιασμένο για να βγάλει χρήματα όπως συχνά ακούμε. Αντίθετα, όταν ο κόσμος καταλάβει πως τον «γράφουν», απλώς δεν θα μπαίνει στις λεωφορειολωρίδες και θα έχουμε συνεχώς λιγότερες κλήσεις.
Η Χαριλάου Τρικούπη μέχρι πριν 3-4 χρόνια είχε λεωφορειολωρίδα, τώρα είναι πάρκινγκ το ίδιο και η Ιπποκράτους, το θέμα δεν είναι μόνο αν έχουμε λεωφορειολωρίδες, έτσι δεν είναι;
Όταν θέλουμε λεωφορειολωρίδες, υπάρχουν αρκετές που μπορούν να λειτουργήσουν σχετικά άνετα, όπως στη Λεωφόρο Κηφισίας, τη Μεσογείων, την Αλεξάνδρας και τη Βασιλίσσης Σοφίας. Υπάρχουν όμως και άξονες μικρότερης διατομής, δηλαδή με λιγότερες λωρίδες, όπως η Ιπποκράτους και η Χαριλάου Τρικούπη, όπου τα ζητήματα είναι πιο σύνθετα και εκεί θέλει μία πολιτική. Το επόμενο βήμα είναι να ξεκινήσουμε έναν ανασχεδιασμό των λεωφορείων, να τοποθετήσουμε πρώτα κάμερες στους μεγάλους άξονες και μετά είναι αναπόφευκτο, αν θέλουμε να ζήσουμε κανονικά σε αυτή την πόλη, να σταματήσουμε να δίνουμε χώρο στα σταθμευμένα ΙΧ. Στους άξονες της Ιπποκράτους, της Χαριλάου Τρικούπη και άλλους με δύο λωρίδες, εφόσον υπάρχει επαρκής αριθμός λεωφορείων, και αυτό σημαίνει τουλάχιστον 30 διελεύσεις την ώρα, θα πρέπει να καταργήσουμε τη στάθμευση και να τοποθετήσουμε κάμερες για να λειτουργήσει η αστυνόμευση τους.
Αυτό είναι ένα επόμενο στάδιο και θα το καταλάβουμε όταν δώσουμε προτεραιότητα στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και την Κηφισίας, αλλά κολλήσει στη Χαριλάου Τρικούπη ή στην Ιπποκράτους, τότε θα γίνει σαφές στους πολλούς, δηλαδή στους επιβάτες, ότι 100-200 οχήματα συνολικά ενοχλούν 5.000 επιβάτες την ώρα. Δηλαδή είναι μια παράλογη κατανομή του χώρου μέσα στην πόλη. Ούτε οι πεζοί μπορούν να περπατήσουν άνετα, γιατί τα πεζοδρόμια είναι στενά, ούτε τα λεωφορεία και οι πολλοί επιβάτες μπορούν να αξιοποιήσουν τον δρόμο, επειδή εξυπηρετούνται 100-200 σταθμευμένα οχήματα σε κάθε άξονα. Όταν δώσουμε προτεραιότητα στα λεωφορεία και τα πεζοδρόμια στους μετακινούμενους, τότε δεν θα χρειάζονται πια τα αυτοκίνητα, τα οποία πολλοί έχουν από ένα έως και τρία, αλλά μένουν ακινητοποιημένα το 90% του χρόνου τους.
Η Αθήνα είναι μια αποθήκη αυτοκινήτων, κάτι που στις ευρωπαϊκές πόλεις έχει αρχίσει να καταργείται. Αν θέλουμε να ζήσουμε κανονικά σε αυτή την πόλη, πρέπει να σταματήσουμε να δίνουμε χώρο στα σταθμευμένα ΙΧ. Στο κέντρο των ευρωπαϊκών πόλεων, ειδικά εκεί που δεν έχει κατοικία, οι θέσεις στάθμευσης είναι μηδενικές (μιλάμε για τις νόμιμες θέσεις, ενώ προφανώς φροντίζουν να αστυνομεύουν και τις παράνομες). Εδώ, όμως, όχι μόνο δίνουμε θέσεις στάθμευσης σε όλο το κέντρο της Αθήνας και των δήμων, αλλά αυτές οι θέσεις καταλαμβάνουν ζωτικό χώρο που θα μπορούσε να ανήκει στους πεζούς από τη μία, και ενοχλούν τα λεωφορεία από την άλλη.
Αν δεν υπάρχουν θέσεις στάθμευσης στις κεντρικές περιοχές, ο μετακινούμενος δεν θα παίρνει το αυτοκίνητό του, κάτι που θα ηρεμήσει την κυκλοφορία και θα κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους τα λεωφορεία. Χρειάζεται μια συνολική, ολοκληρωμένη πολιτική, βήμα-βήμα, σε όλα τα επίπεδα, ώστε να αναβαθμιστούν οι συγκοινωνίες. Ξεκινάμε με τη λειτουργία των λεωφορειολωρίδων, ώστε τα λεωφορεία να κινούνται γρήγορα στο σύνολο της διαδρομής και ο κόσμος να αναπνέει καλύτερα κατά τις μετακινήσεις του.
Το αίτημα που έχουν οι εργαζόμενοι στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ αναφορικά με προσλήψεις είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει την συχνότητά τους;
Αυτά που πρέπει να κάνουμε για τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς δεν είναι ποτέ αρκετά. Χρειάζονται και οδηγοί και πρέπει να επενδύσουμε συνολικά σε αυτό το πολύτιμο αγαθό που λέγεται δημόσιες συγκοινωνίες και να τους δώσουμε προτεραιότητα. Αυτό σημαίνει να γίνουν προσλήψεις οδηγών, καλύτερα λεωφορεία, αλλά και μια ουσιαστική επικοινωνιακή πολιτική, ώστε να σταματήσει πια αυτή η γκρίνια ότι όλα τα λεωφορεία είναι βρώμικα και πάνε αργά, κάτι που δεν ισχύει. Πράγματι, κάποιες ώρες είναι γεμάτα, και κάποια λεωφορεία μπορεί να μην είναι τόσο καθαρά. Όμως υπάρχουν πάρα πολλές ώρες και πάρα πολλά λεωφορεία που δεν είναι γεμάτα και είναι καθαρά.
Χρειαζόμαστε μια ολοκληρωμένη επικοινωνιακή πολιτική που να ταιριάζει με την πραγματικότητα και να συμβάλει στην αναβάθμιση των ΜΜΜ. Προφανώς, δεν αρκεί μόνο η πρόσληψη οδηγών, αλλά χρειάζονται και ελεγκτές, ώστε να διασφαλίζονται τα απαραίτητα έσοδα, να διατηρείται η καθαριότητα, να αποκτηθούν τα νέα λεωφορεία και να υπάρχει συνεχής συντήρηση, τόσο για τα οχήματα όσο και για τα ανταλλακτικά τους, ώστε να μην μένουν ακινητοποιημένα στο αμαξοστάσιο.
Τώρα που προμηθευόμαστε ηλεκτρικά λεωφορεία, άρα το θέμα του πράσινου αποτυπώματος υπάρχει, μήπως σιγά σιγά έρχεται η ώρα να μιλήσουμε για το τέλος των τρόλεϊ;
Όταν γεμίσουμε με ηλεκτρικά λεωφορεία, και αυτό αναπόφευκτα θα γίνει τα επόμενα χρόνια, καθώς αυτή είναι η τάση παγκοσμίως, θα τεθεί και το ερώτημα για το μέλλον των τρόλεϊ. Τα ηλεκτρικά λεωφορεία έχουν αρχίσει να αντικαθιστούν τα παραδοσιακά, παρότι είναι ακόμη πιο ακριβά και χρειάζεται χρόνος ώστε να βρεθούν τα κονδύλια για να αγοραστούν. Σε δεύτερο χρόνο, λοιπόν, γιατί να μη δούμε και την αντικατάσταση των τρόλεϊ με ηλεκτρικά λεωφορεία; Καταρχήν, υπάρχει το αισθητικό ζήτημα της πόλης που δημιουργούν τα καλώδια των τρόλεϊ. Υπάρχουν όμως και οι δυσλειτουργίες με τις κεραίες των τρόλεϊ. Τα τρόλεϊ είναι πιο φιλικά στο περιβάλλον σε σχέση με τα μη ηλεκτρικά λεωφορεία δεν είναι άμεση προτεραιότητα η απομάκρυνσή τους, όμως μεσοπρόθεσμα, καθώς θα έρχονται συνεχώς περισσότερα ηλεκτρικά λεωφορεία, αναπόφευκτα θα αντικατασταθούν.
Συνέντευξη στην εκπομπή Πολιτική Αθήνα στον ραδιοφωνικό σταθμό ΑΘΗΝΑ984 με τον Γιώργο Μελιγγώνη τον Νοέμβριο του 2024
Leave A Comment